Luke 8

Yesu kɨma Meni Kongga

1Onggɨt kak ke re Yesu yikenonj taun nata dɨde tungg nata, Ton God ma pumb tungg gatab God ma bꞌogɨl yɨrkokar bage yɨt pɨtapɨta amneninonj. Ɨ kwa twelp (12) ɨtmɨkitijog rɨga kea toda Ton kɨma yɨpand wuwenonj. 2Ɨ dɨde kwa nɨnda kongga yamana re Yesu negɨr wɨngawɨnga eaukenainonj, dɨde yena re kopa ke esakenjinonj, opi re Mariya ogenaya da Magdala tunggam kongga ya pɨlkena re seben (7) negɨr wɨngawɨnga opekto, 3ɨ Kujamna kongga Yoanna yet re Erodɨmna wulkɨp yɨr ɨpka rɨga yɨbnonj, ɨ Susanna, ɨ dɨde nɨnda kongga, opimemb komkesa kongga toda kwa kea Yesu kɨma yɨpand wuwenonj, dɨde ket towainajog gasa kena Yesu dɨde ɨtmɨkitijog rɨga yɨm akaenento.

Tuny Ɨgmarka Rɨgam gatab Tendam Yɨt

(Mat 13:1-23; Mak 4:1-20)

4Ɨ re komkesa taun ke rɨga wuwenonj Yesum pɨlwa, sɨ kea ukoi rɨga bobo yɨpand bꞌeomto, Yesu ket yɨpa tendam yɨt usekawonj. 5“Yɨpa wala rɨga tina tuny ɨgmarkam yikonj sopapu wa. Ɨ re ton egmarkinonj, nɨnda tuny ɨsokto nyawɨnd, sɨ rɨgap kea onggɨtyam ɨgmarki tuny ɨpmɨndena eyento towa menamena wɨngɨrɨnd dɨde ket pumbɨnd ngenap auto. 6Ɨ nɨnda tuny ɨsokto gɨmo gowɨnd, ɨ pok ɨkkɨto, ajɨ nangg yarɨmyarɨm aukɨto, nokɨp ɨtemb gou re ma ngɨmblakak na. 7Ɨ nɨnda tuny ɨsokto wanja met wɨngɨrɨnd, ɨ wanja kɨma yɨpand owɨnkɨto, ɨ ket wanjap opimemb nangg ekangɨnto. 8Ɨ kwa nɨnda tuny ɨsokto bꞌogɨl sal gowɨnd, ɨ pok ɨkkɨto ngɨrpu ɨngkek ket kɨp ejagɨkto yɨpa ke wan andred (100) kɨp.” Ɨ onggɨt yɨt seg ke, Yesu bꞌokta ara yikenonj da, “Yete re man wɨngawɨnga ke yɨpya kɨma, man utkunde!”

9Ɨ Tina bꞌauyaena rɨgap Tin yerkito da, “Nangga gatab tendam yɨt e jɨ?” 10Sɨ Ton mɨra amninonj da, “God kea jɨ Tina pumb tungg gatab wɨgawɨga yɨt wumɨr akainonj wanɨm nony aukam, ajɨ nɨnda rɨga wanɨm re tendam yɨt nena kaim amneninyɨn, nokɨm da ɨdenat bageyamɨmna yɨt rɨrɨrkɨp tainy, odede yɨt da,

‘Ton yɨr ongong reyeninem, ajɨ goro rangwateninem,
ɨ kwa ton rutkundeninem, ajɨ goro nony raukinem.’
11Sɨ ɨja emb jɨ onggɨtyam tendam yɨt. Tuny re God ma yɨtkak e. 12Ɨ opi re jɨ tuny nyawɨnd ɨsokto re ɨnsimemb jɨ rɨga yepim re God ma yɨtkak utkundenanj, ɨ onggɨt kak ke daka Satana ik towa pɨlwa, dɨde ewaikuriny God ma yɨtkak towaina gar ke, nokɨm da ɨdenat ton maka God ma yɨtkak gar ke utkunda ke okatenyi dɨde maka yɨrkokar okatenyi. 13Ɨ opi re jɨ gɨmo gowɨnd ɨsokto re ɨnsimemb jɨ rɨga yepim re God ma bage yɨt utkundenyi dɨde ket ton ɨtemb yɨtkak sam kɨma yokatenyi, ajɨ towa ma opima ap. Sɨ onggɨt paemb ton sobijog ganggand God ma ɨtemb yɨtkak gar ke utkunda ke yokatenyi, ajɨ daka ra sobijog ganggand bꞌatonkena wɨn ik, ton ket God ma ɨtemb yɨtkak ɨrari. 14Ɨ opi re jɨ wanja metɨnd ɨsokto re ɨnsimemb jɨ rɨga yepim re God ma yɨtkak utkundenanj, ajɨ God ma onggɨtyam yɨtkak kɨma wɨmena wɨngɨrɨnd re nɨnda gar bebɨg dɨde jogjog gasa singi ɨ dɨde gowukoi sam mɨlepim ten wɨp awarkenanj, sɨ tonsimemb ket ten ekangɨndenanj. Sɨ onggɨt paimemb ton maka bꞌobogɨl ɨnɨka wuweny kɨp ɨjagɨkam. 15Ɨ kwa opi re jɨ bꞌogɨl sal gowɨnd ɨsokto re ɨnsimemb jɨ rɨga yepim re dɨmdɨmjog dɨde bꞌogɨl gar ke onggɨtyam God ma yɨtkak utkundenanj, dɨde kwa danda kɨma yɨtkak amorkenenanj musɨk wɨmena kɨma. Sɨ onggɨt paimemb ton kɨp ejagɨkenenanj.

Lampa Uwonyitam Ororɨnd

(Mak 4:21-25)

16“Makwa ɨta yɨpa rɨgat lampa so omɨny dar ke ɨkangɨndam o kasa wɨrand oramitam. Ajɨ ton oror nate uwonyis, nokɨm da ɨdenat rɨgap ngaya yɨr ongi pɨtand, ra ton wɨngɨr wa bꞌɨtgarkanj. 17Mop nokɨp God ma komkesa nangga mɨle im egurki wekeny re onggɨt ngayand pɨtapɨta omnena mim, ɨ dɨde nangga im komkesa God ma mɨle wumɨr kesa wekeny re pɨtapɨta omnena mim onggɨt ngayand. 18Sɨ onggɨt paemb wɨn bꞌogla nonyɨk bꞌobogɨl bꞌamdeninam onggɨt yɨtkakɨm pɨlɨnd rɨja im re yu wɨn utkundenindam Kor pɨlke! Mop nokɨp yet ra Koina onggɨtyam yɨtkak wumɨr okateny, God opima bꞌusaya kwa yɨtkak gatab ti wumɨr ogoniny. Ajɨ yet ra maka okateny, God ɨta awɨr omnau nangga mog wumɨr rɨnte re ton nony ke yindeny da ton ɨta yowam.”

Yesu ma Mog dɨde Yɨngganwar

(Mat 12:46-50; Mak 3:31-35)

19Yesu ma mog dɨde yɨngganwar wuwonj Ti pɨlwa, ajɨ towanɨm ma rɨrɨr na Ton kɨma yɨpand awowɨm rɨga bobo map. 20Sɨ yɨpa rɨgat Tin wumɨr yomnonj da, “Mor mog dɨde Mor yɨngganwar opima bau wa owɨnki wekeny men yɨr ongongɨm.” 21Ɨ Yesu rɨga esmonggainonj da, “Kor mog dɨde Kor yɨngganwar re tonpimemb jɨ yepim re God ma yɨtkak utkundenanj dɨde bꞌingawand aramitenanj.”

Yesu Ukoi Rɨb Mumakesa Yomnonj

(Mat 8:23-27; Mak 4:35-41)

22Ɨ yɨpa bibɨrɨnd Yesu Tina bꞌauyaena rɨga kɨma gɨgand angitonj, ɨ ket ten amninonj da, “Men wuyɨn sɨpa nata de yɨpa tab wa.” Ɨ ton ket gɨga nyɨ wa yururkito, ɨ ket menon yokato. 23Ɨ re ton gɨgand wuwonj, Yesu kea yɨt wegonj. Ɨ onggɨt wɨnɨnd ukoi depu rɨb ikonj de onggɨt sɨpand, sɨ gɨga re kea nyɨ bꞌangjɨka yikenonj, ɨ ton ma sobijog bebɨg nat aukɨto. 24Sɨ ket Tina bꞌauyaena rɨgap Ti pɨlwa wuwonj dɨde ket yɨt opmura yiyeno odede yɨt kɨma da, “Ukoyam, Ukoyam! Yɨm nokaine! Men momta im negɨr taindam.” Ɨ Yesu ket utnyitonj dɨde ɨtemb depu rɨb dɨde ukoi wuro samany eyowonj, ngɨrpu sɨpa mumakesajog awonj. 25Seg Yesu ket ten amninonj da, “Rote waina gar ke utkunda?” Sɨ ton ket moga na aukɨto, ɨ ket towalenggyam towalenggyam kɨd kesa kɨma bꞌɨgekena wuwenonj da, “Sɨ rɨdede rɨga e jɨ? Re Ton engau rɨb ake sɨpa, kea Tin yɨt yutkunjya.”

Negɨr Wɨngawɨnga ma Okati Rɨga Bꞌogɨl Omna Gerasenɨnd

(Mat 8:28-34; Mak 5:1-20)

26Ɨ ton ket gɨga nya ɨjendo Gerasen eriya wa de Galili sɨpa yɨpa tab wa. 27Ɨ re Yesu gɨga ke gɨl wa opendonj, yɨpa onggɨt taun ke rɨgat yet re negɨr wɨngawɨnga ma okati yɨbnonj, ton ket Yesund wɨpwɨp yomnonj. Onggɨt rɨgat bꞌila ke maka kobɨrgɨm bꞌikokenenonj, ɨ dɨde metɨnd yɨbnenenonj. Ajɨ ton yɨbnenenonj re nɨnda gɨmo yɨund eski gopmet wɨngɨr nat. 28Ɨ re ton Yesund yɨr yongonj, ton ukoi ara kɨma irere awonj dɨde sap otendonj Ti wɨpɨnd, ngɨrpu ton ket ukoi ara kɨma obailitonj da, “Yesu, pumbjog Godɨmna bꞌɨga! Nangga e man singi yomnyɨt kor pɨlɨnd? Kon metɨrkisɨn, goro ken negɨr notɨnɨm!” 29Mop nokɨp Yesu kea negɨr kɨlkɨl wɨngawɨngand yingawonj opendam onggɨt rɨgam pɨlke. Negɨr wɨngawɨngat re kea naskand tin nenegɨr kana emorka yiyenenonj, sɨ rɨgap tin bꞌengabenga kai ke dɨde sein kai ke yɨm dɨde pɨs ɨjobɨka yiyeneno, dɨde ket tin yɨr ɨpka yiyeneno yɨpa pɨpmetɨnd. Ajɨ ton kea kai epkeneninonj ɨ sein kai anygɨkeneninonj, ɨ negɨr wɨngawɨngat tin wɨp yiyenenonj dea ta wul kesa tungg nata. 30Ɨ Yesu ket tin yɨgekitonj da, “Yete mor nyɨ?” Sɨ jogjog negɨr wɨngawɨngap kea bꞌɨgarkɨto ti pɨlɨnd, sɨ onggɨt penaemb ton ket mɨra yomnonj da, “Ligiyonte.”
8:30Ligiyon re yɨpa ukoi Roma geja rɨga bobo nyɨ na, ɨ ama rɨka siks tausɨn (6,000) geja rɨga na.
31Ɨ ton ket Yesund yɨgekenayo da, “Goro sɨn nitngainɨm menonɨm de ngortod wa kunɨnkunɨn euki kip wa rokasim re negɨr wɨngawɨnga wekeny negɨr ma bꞌɨsagɨka okatam.”

32Onggɨt wɨnɨnd kea jogjog ongeni bꞌom bobo wekenonj dor tabɨnd. Ɨ onggɨt negɨr wɨngawɨngap ket Yesund yɨgekito da, “Sɨn ningaine onggɨt bꞌom wa pɨlwa bꞌɨgarkam.” Ngɨrpu Yesu ket ten engainonj bꞌɨgaram. 33Seg negɨr wɨngawɨngap ket onggɨt rɨgam pɨlke opekto dɨde ket bꞌom wa pɨlwa bꞌɨgarkɨto. Ɨ opimemb bꞌom bobo bꞌɨkto sɨpa yuru kumb wa, ɨ ket sɨpa wa unykurto, ngɨrpu ket komkesa uj aukɨto. 34Ɨ re onggɨt bꞌom ongena rɨgap yɨr yongo onggɨtyam mɨle auki, ton ket bꞌɨkento dɨde yɨdɨr yɨt yiyeno onggɨt taunɨnd dɨde nɨnda tungg nata. 35Sɨ rɨga re kea wuwenonj onggɨtyam auki mɨle yɨr ongongɨm. Ɨ re ton Yesum pɨlwa wuwenonj, ton kea yodareno ɨtemb rɨga ya pɨlkena re negɨr wɨngawɨnga opekto. Ajɨ ton kobɨrgɨm bꞌikoki dɨde bꞌogɨl nony menamena okateni kɨma na omiti yɨbnonj Yesum wusɨnd. Sɨ ton ket moga na aukɨto. 36Ɨ yepiya re towa yɨr ke yɨr yongo rɨdede na Yesu onggɨt negɨr wɨngawɨnga ma okati rɨgam yɨrkokar yokawonj, ton ket rɨga wumɨr omnena eyento. 37Sɨ re komkesa rɨga bobo yepiya re Gerasen eriya ke tuwonj, utkundeno towaina yɨt, ton kea Yesund danda kɨma yɨgekeno towa pɨlke ewaikitam, mop nokɨp ton ukoi moga na aukɨto. Sɨ ket Yesu gɨga wa angitonj dɨde ket yiwatonj. 38Ɨ onggɨt wɨnɨnd re Yesu iwatam awonj, onggɨt rɨgat ya pɨlkena re negɨr wɨngawɨnga opekto, Yesund yɨgekitonj Ton kɨma menonɨm. Ajɨ Yesu tin yɨtmɨkitonj odede yɨt kɨma da, 39“Mor met wa ɨtende, dɨde tesɨpkenainyɨt rɨja na re God mor ukoi mɨle momnɨkau.” Seg ton ket yiwatonj dɨde komkesa taunɨnd pɨtapɨta amnenainonj rɨja na re Yesu ti ukoi mɨle yomnɨkawonj.

Yairomna Uj Ngɨmngai Yilo Okawam dɨde Kopa Kongga Ɨsakendam

(Mat 9:18-26; Mak 5:21-43)

40Ɨ re Yesu ɨtendonj, rɨga bobop kea Tin simesime yomno, nokɨp komkesa rɨga re kea Ti yɨr ungawand wekenonj. 41Ɨ onggɨt wɨnɨnd yɨpa rɨga nyɨ da Yairo yet re Ju rɨga waina yɨr opmitenapu met mopyam yɨr ɨpka rɨga na yɨbnonj, ton ikonj Yesum pɨlwa. Ɨ ton Yesum wɨp ke kumsos bꞌamka kɨma bꞌamairenonj dɨde Tin yɨgekitonj menonɨm tina met wa. 42Mop nokɨp ti yɨpaina nena na ngɨmngai bꞌɨga yɨbnawonj ama rɨka twelp (12) kemag kɨma na dɨde ket momta uj okata nat wɨbnonj.

Sɨ re Yesu Yairom met wa yiwatonj, rɨga bobop kea Tin ɨwatɨndena yiyo pɨpmet bꞌɨsatena kɨma.
43Ɨ kea dɨkɨnd yɨpa kongga wikonj towa wɨngɨrɨnd yet re kus opekenenonj twelp (12) kemag kɨma. [Sɨ ton kea wikenenonj dokta yɨr ongongɨm dɨde tina kupka yɨrkokar esomnena yiyenenonj.] Ajɨ makwa yet Tin wɨsakendonj. 44Sɨ ɨtomb kongga Yesum kak ke wikonj dɨde ket Tina kobɨrgɨm petɨr yesopayonj. Seg ket odenja ket tina kus opekapu yɨra kesa awonj. 45Ɨ Yesu rɨga arkisinonj da, “Yet ken nesopai?” Ɨ re komkesa rɨga bꞌaento, Petro Tin yomnonj da, “Ukoyam! Rɨga bobopim men ɨwatɨndena miyenyi dɨde mor wusɨnd pɨpmet bꞌɨsatena wuweny.” 46Ajɨ Yesu yindonj da, “Yɨpat ke ken nesopai, mop nokɨp kon ke bꞌɨpɨnsɨn da danda re kea kor pɨlke ewaikis.” 47Sɨ ket ɨtomb kongga bꞌangwatonj da, “Kon ma rɨrɨr e egisɨn pɨta omni kesa.” Ɨ ton ket kaktɨtɨ kɨma Yesum wɨp wa tikonj dɨde kumsos bꞌamkonj ngɨrpu ket komkesa rɨga wa wɨpɨnd pɨtapɨta yomnenainonj nangga pena Tin yesopayonj dɨde rɨja na re odenja Ton tin wɨsakendonj. 48Seg Yesu tin womnonj da, “Ngɨmngai bꞌɨga! Moina gar ke utkundate men mɨsakenj. Meke ngɨmbla kɨma!”

49Ɨ re Yesu onggɨt yɨt opurenand yɨbnonj, odedend ket yɨpa rɨga ikonj Yairom met ke, ɨ Yairond yomnonj da, “Moina ngɨmngai bꞌɨga kea uj ainy. Sɨ goro man ouyaena rɨgand jabakɨpɨnd ɨl ongket menonɨm! Goro Tin ɨsakaulisɨt!” 50Ajɨ re Yesu onggɨtyam yɨt utkundonj, Ton Yairond yomnonj da, “Goro moga tawɨm! Gar ke utkunda nena yoramite! Ɨta mor bꞌɨga bꞌɨtɨsakenj dor.” 51Ajɨ re ton tina met wa opekto, Yesu maka engainonj nɨnda rɨga bꞌɨgaram wɨngɨr wa Ton kɨma, ajɨ ɨna Petro ɨ Yoan ɨ Yakobo ɨ dɨde onggɨt bꞌɨgamna bꞌu ake mog. 52Ɨ onggɨt wɨnɨnd, komkesa rɨga yii bꞌɨrɨnena nat wekenonj dɨde kom bꞌamoratena kɨma bꞌɨaena wuwenonj ti gatab, ajɨ Yesu ket ten amninonj da, “Goro yii taininam! Mop nokɨp ɨtomb ngɨmngai bꞌɨga re ma uj o, ajɨ yɨt o weg.” 53Ajɨ rɨgap Yesund ngong na yengeno, nokɨp ton yɨr wongo re uj na. 54Ɨ re ton bꞌɨgarto rɨkɨnd re uj bꞌɨga wɨbnonj, Yesu tin yɨmɨnd wokatonj dɨde tin womnonj da, “Bꞌɨga! Utnyite!” 55Seg ita ket tina wɨngawɨnga ɨtendonj, ɨ ton ket odenja utnyitonj. Ɨ Yesu engainonj ti owou okawam. 56Sɨ ti bꞌu ake ti mog re wɨnga kesa na awonda. Ajɨ Yesu danda kɨma bꞌingawa yɨt yoramitonj da, “Goro yɨpat onggɨtyam gatab yɨt pɨta omnɨkɨm!”

Copyright information for GDR